Po śmierci ciało człowieka ulega najczęściej dość szybkiemu rozkładowi. Po upływie dwóch do czterech lat od momentu zgonu tkanki miękkie podlegają całkowitej destrukcji, a po 10 latach pozostają już tylko nagie kości. W ten sposób wygląda naturalny rozpad ciała ludzkiego i z reguły nie zastanawiamy się nad jego przebiegiem. Istnieją jednak sytuacje, kiedy należy z dużą precyzją określić czas i okoliczności śmierci danego człowieka. Problematyką tą zajmują się technicy kryminalistyki w trakcie postępowań dotyczących morderstw i niewyjaśnionych zgonów. Z nieocenioną pomocą przychodzą im wówczas specjalistyczne badania rozkładu zwłok prowadzone przez antropologów sądowych na terenach określanych mianem – trupia farma.
Czym są trupie farmy?
Trupie farmy są położonymi na odludziu, wydzielonymi terenami, na których przeprowadza się badania dotyczące rozkładu ciała ludzkiego. Zwłoki są celowo umieszczane w zróżnicowanym terenie i innych miejscach, co pozwala ocenić proces ich dezintegracji w poszczególnych okolicznościach. Ciała są więc zakopywane na różnych głębokościach w ziemi ogrodowej czy piasku. Poddawane są również działaniu wody, wysokich temperatur czy ekspozycji na promienie słoneczne.
Zwłoki mogą być także pozostawione w bagażnikach samochodów, w ładowniach ciężarówek lub w metalowych kontenerach. Bada się również tempo rozkładu ciał ludzkich ułożonych w pomieszczeniach mieszkalnych w odmiennych warunkach, np. z włączonym ogrzewaniem lub klimatyzacją. Dodatkowe informacje na temat dezintegracji tkanek przynosi także zróżnicowanie zwłok badanych na farmach. Można więc na nich spotkać ciała osób zamordowanych, topielców czy ofiary wypadków samochodowych. Badane są osoby różnych płci i wieku, o odmiennej budowie ciała czy tuszy. Ponadto obserwowany jest również cykl rozwojowy larw owadów żerujących na zwłokach np. much plujek.
Trupia farma w Teksasie
Najwięcej ośrodków badań antropologicznych, zwanych trupimi farmami znajduje się w Stanach Zjednoczonych. Najbardziej znanym centrum badawczym jest trupia farma położona w Knoxville w stanie Tennessee. Placówka ta zajmuje dużą powierzchnię zalesionego terenu i jest otoczona ogrodzeniem z drutu kolczastego. Farma ta stanowi jeden z wydziałów Uniwersytetu Tennessee i działa od 1981 roku. Ciała są najczęściej ofiarowywane przez osoby chcące przysłużyć się nauce, a w szczególności kryminalistyce. Szacuje się, że obecnie przeprowadza się tam obserwację około 300 ciał, a zamiar donacji zwłok deklaruje ponad sto osób rocznie.
Pomysłodawcą i wieloletnim dyrektorem ośrodka jest znany antropolog, dr William Bass. Jest on uznanym konsultantem współpracującym z policją w sprawach dotyczących rozkładu ciała człowieka. W 2003 roku dr Wiliam Bass we współpracy z Jonem Jeffersonem wydał książkę zatytułowaną „Trupia farma. Sekrety legendarnego laboratorium sądowego, gdzie zmarli opowiadają swoje historie”. Książka ta, opisującą farmę w Knoxville, spotkała się ze sporym zainteresowaniem i została przetłumaczona na wiele języków.
Inne znane placówki badawcze
Innymi znanymi placówkami tego typu są np. farmy prowadzone przez Texas State University, California University of Pennsylvania czy Western Carolina University. Poza etatowymi pracownikami, na wszystkich trupich farmach pracują również studenci, którzy w ramach wolontariatu podejmują się obserwacji zwłok i prowadzenia dokumentacji. Wyniki badań są skrupulatnie odnotowywane i stanowią kompendium wiedzy w tym zakresie.